Bologna Süreci Nedir?
Bologna Süreci, Avrupa Yükseköğretim Alanı yaratmayı hedefleyen, birçok uluslararası kuruluşun işbirliği ile 47 üye ülke tarafından oluşturulan ve sürdürülen bir reform sürecidir. Amaç, yükseköğretim sistemlerinin kendilerine özgü farklılıkları korunarak birbirleriyle karşılaştırılabilir olması ve uyumlu hale getirilmesidir. Bu amaca ulaşmak için yürütülen çalışmaların en önemlileri şu başlıklar altında toplanabilir:
- Kolay anlaşılır ve birbirleriyle karşılaştırılabilir yükseköğretim diploma ve/veya dereceleri oluşturmak,
- Avrupa Kredi Transfer Sistemini (European Credit Transfer System, ECTS) uygulamak,
- Öğrencilerin ve öğretim elemanlarının hareketliliğini sağlamak ve yaygınlaştırmak,
- Yükseköğretimde kalite güvencesi sistemleri ağını oluşturmak ve yaygınlaştırmak,
- Öğrencilerin ve yüksek öğretim kurumlarının sürece aktif katılımını sağlamak ,
- Yaşam boyu eğitimi yaygınlaştırmak.
TED Üniversitesi ve Bologna Süreci
TED Üniversitesi öğrenci merkezli bir eğitimi benimsemiş ve bunun gereği olarak diploma programların çıktılarını (=yeterliliklerini), okutulan derslerin öğrenme kazanımlarını, iş yüklerini, AKTS kredilerini saptamış ve ilan etmiştir. Her programa özel olan bu bilgiler, o diploma programını yürüten bölümün web sayfasında bulunmaktadır ve aşağıdaki ögeleri içerir:
A – Program Amaçları ve Program Çıktıları
B – Yeterlilikler Çerçevesi ile Program Çıktılarının Uyumu
C – Amaçlar- Çıktılar Matrisi
D – Dersler – Program Çıktıları Matrisi
E – Dersin Öğrenme Kazanımlarıyla Öğretim Yöntemlerinin Uyumu
F – Dersin Değerlendirilmesi, Dersin Öğrenme Kazanımlarının Değerlendirilmesi
G – Program Çıktılarının Değerlendirilmesi
H – Amaçların Değerlendirilmesi
P – Ders Profili
S – Ders İzlencesi
Bologna sürecini geliştirirken TED Üniversitesi’nin geçirdiği aşamalar ve dikkate aldığı ortak ilkeler aşağıda özetlenmektedir.
Programın Eğitim-Öğretim Amaçları
Her diploma programı için tanımlanmış eğitim-öğretim amaçları vardır. Mezunların programı bitirmelerini izleyen birkaç yıl içinde gerçekleştirmeleri beklenen davranışları tanımlayan bu ifadeler;
(a) Kurumun, Fakültenin, Birimin veya Bölümün misyonlarıyla uyumludur,
(b) Programın iç ve dış paydaşlarının gereksinimleri dikkate alınarak belirlenmiştir,
(c) Bilgilenmek isteyenlerin erişebileceği tüm belgelerde yayımlanmıştır ve
(d) Programın iç ve dış paydaşlarının gereksinimleri doğrultusunda uygun aralıklarla güncellenmektedir.
Program Çıktıları
Diploma Programının çıktıları, öğrenim sürecinin tamamlanması aşamasında başarılı olmuş bir öğrencinin, “Ne bileceğini, Ne anlayabileceğini, Ne yapabileceğini” ifade eden yeterliklerdir. Bu çıktılar, Türkiye Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi (TYYÇ) ve Temel Alan Yeterlilikleri ile uyumludur; hem genel (mesleki olmayan) bilgi ve becerileri, hem de mesleki/ alana özel bilgi ve becerileri içermektedir. Her bir çıktının program amaçlarının hangilerini sağlamak için kullanıldığı (amaç-çıktı ilişkisi, C) açıkça belirtilmiştir.
Program çıktılarının hangi derslerde kazandırıldığı, bir matris ile gösterilmiştir(D). Bu ilişkilerde bazı programlarda ağırlıklandırma kullanılmış, diğerlerinde sadece katkı göstermekle yetinilmiştir.
Müfredat (Öğretim programı)
Her diploma programının, eğitim-öğretim amaçlarını ve program çıktılarını/yeterliliklerini destekleyen bir müfredatı (öğretim programı) vardır. Bu öğretim programı programa özgü çıktıları garanti edecek tüm bileşenleri içermektedir.
TED Üniversitesi öğretim programları 133-138 kredi arasında, 240 AKTS tutarındadır. AKTS (Avrupa Kredi Transfer Sistemi) hem kredi transferi için kullanılmaktadır, hem de ders saatleri dışındaki etkinliklerin dikkate alınması sürecini pekiştirmektedir. Her dersin öğrenci için yükü ve kredisi 1ECTS= 25-30 saat çalışma olmak üzere saptanmıştır. Bu yüke sınıf içi saatleri, ders için gereken okuma süreleri, proje yapma süreleri, laboratuar, uygulama ve derse hazırlık vb çalışmalar dahil edilmiştir.
Öğretim programlarındaki dengelerin korunması amacıyla ders kategorileri aşağıdaki şekilde tanımlanmış ve ağırlıklandırılmıştır:
Ortak Çekirdek dersler zorunlu ve seçmeli gruplarından oluşmuştur. Zorunlu çekirdek dersleri 12 (veya 13) kredilik Matematik, İngilizce, Akademik Yazım ve Bilişim Teknolojileri’dir. Seçmeli dersler altı grupta toplanmıştır: Matematik, Fen, Sosyal Bilim, Beşeri Bilim, Edebiyat, Sanat ve Estetik. Her öğrenci bu gruplardan en az bir ders olmak üzere 21 kredilik seçmeli ortak çekirdek dersi alır.
Programa özel zorunlu dersler 50 kredi ile, seçmeli dersler 15 kredi ile sınırlandırılmıştır. Her öğrencinin 6 kredilik serbest seçmeli ve 15 kredilik ekdal (minor) dersi alma fırsatı vardır. TEDÜ, öğrencilerinin ikinci bir disiplini tanımasına önem vermektedir. Tüm seçmeli dersler 3 kredilidir ve ‘toplam seçmeli ders kredisi/ toplam program kredisi’ oranı % 33‘ün üstündedir.
Mimarlık programı ve Eğitim Fakültesi programları TEDÜ dışındaki nedenlerden dolayı bu yapıya tam uyumlu değildir.
Programın toplam kredisi ve değişik bileşenleri arasındaki dağılım, program değişiklikleri yapıldığında da korunacaktır.
Öğretim programı disiplinlerarası programlar düzenlenmesine ve öğrencinin yatay veya dikey yönde program değiştirmesine uygundur.
Dersler
Öğretim programında (müfredat) yer alan tüm derslerin kapsam ve içeriğini ana hatları ile belirten bir tanımı vardır; bu ders tanımları, kredileri, ön koşulları Üniversite Kataloğunda yer almaktadır ve mesleki gelişmeler ve eğitim amaçlarında meydana gelen değişiklikler gerektirdikçe yenilenir. Ayrıca ders bazında öğrenci iş yükleri, öğretme-öğrenme stratejileri, dersteki performansı değerlendirme, nota çevirme ilkeleri, yöntemleri “Ders Profili” olarak standart bir formatta bölüm web sayfasında bulunur. Dersin kazandırdığı öğrenme kazanımlarının tek bir fiil ile ifade edilmesine ve ölçülebilir olmasına dikkat edilmiştir. Öğrenme kazanımları, program çıktılarının kazandırılmasına hizmet etmek üzere düzenlenmiştir. Dersin verildiği her yarıyılda o yarıyıla ait düzenlemelerin yer aldığı İzlence (Syllabus) dokümanı dersi veren öğretim elemanı tarafından hazırlanır ve öğrencilere dağıtılır.Tüm ayrıntılar Kalite dokümanında belirlenmiştir.